فردریک فرانسوا شوپن ))) آهنگساز و پیانیست لهستانی طبق اظهارات خود وخانوادهاش در اول ماه مارس و بر اساس مدارک غسل تعمیدش که چندین هفته پس از تولد وی

Transkrypt

1 فردریک فرانسوا شوپن باربرا سمولنزکا-زیلینسکا ترجمه مریم مرادی 24 بخارا سال سيزدهم شماره 79 بهمن - اسفند 1389 فردریک فرانسوا شوپن ))) آهنگساز و پیانیست لهستانی طبق اظهارات خود وخانوادهاش در اول ماه مارس و بر اساس مدارک غسل تعمیدش که چندین هفته پس از تولد وی صادرگردید در 22 فوریه 1880 زاده شد. محل تولد او زال زواوال ))) دهکدهای در نزدیکی سوچکزو ))) در منطقۀ مازوویا ))) بخشی از دوکنشین ورشواست. خانۀ اربابی دهکدۀ زال زواوال متعلق به ک نت اسکاربک ))) و پدر اونیکالس ))) شوپن بود. نیکالس مردی فرانسوی لهستانی که به عنوان معلم خصوصی در خانۀ اربابی به کار گمارده شده بود در سال 1771 در ناحیه ی مرین ویل ))) ایالت لورین ))) فرانسه متولد میشود. در دوران کودکی با خانوادههای لهستانی ک نت میشل پ ک ))) و مباشر امالک او جان آدام وایدلیچ )1)) معاشرت دارد. در شانزده سالگی به اتفاق این دو خانواده به لهستان میرود و برای همیشه در آنجا سکونت 1) Fryderyk Franciszek Chopin Krakowskie 2) Zelazowa Wola 3) Sochaczew 4) Mazovia 5) Count Skarbek 6) Nicolas 7) Marainville 8) Lorraine 9) Michal Pac 10) Jan Adam Weydlich

2 شوپن در سی و نه سالگی عکس از لوئی آگوست بسو ۱۸۴۹ 25

3 و نمیدهد ادامه را فرانسویاش خانواده با ارتباط بازنمیگردد فرانسه به هرگز او میکند. ))) جوستیناکرزیزانوسکا تکال با 1806 سال در میپروراند. لهستانی شیوۀ به را فرزندانش حاصل میکند. ازدواج زواوال زال در اسکاربک خانوادۀ اربابی خانۀ امور فتق و رتق مسئول فرزند فردریک بنام پسری و ))) امیلیا ))) ایزابال ))) لودویکا بنامهای دختر سه ازدواج این ((( لیسیوم در فرانسه ادبیات و زبان تدریس فردریک تولد از پس ماه چند است. خانواده دوم نیکالس میکنند. مکان نقل آنجا به خانواده افراد همۀ و میشود پشنهاد نیکالس به ورشو میگردد. عهدهدار نیز را اجتماعی باالی طبقه پسرانه شبانهروزی مدرسۀ مدیریت همچنین ((( موتسارت کودکی نبوغ به چنانکه میکند ظهور زود خیلی فردریک موسیقایی استعداد مینویسد. ماژور بمل سی و مینور سل در ))) پولونز دو سالگی هفت از قبل او میگردد. تشبیه خارق نبوغ میشود. منتشر ))) سیبولسکی پدر گراوورسازی کارگاه در وی پولونز نخستین پذیرش و توجه مورد کوچک شوپن و مییابد انعکاس ورشو روزنامههای در او العادۀ میکند. آغاز را خیریه کنسرتهای اجرای میگیرد. قرار پایتخت اشراف کنسرت سالنهای آموزشی دورۀ این میآموزد. بوه م( )تولد 1756 ))) زیونی از را پیانو حرفهای های درس اولین بیش مهارتش که شاگردی به آموزش ادامه از زیونی مییابد. ادامه 1822 سال تا 1816 سال از )تولد )1)) وورفل ویلهلم توسط زیونی از پس شوپن استعداد پرورش میماند. باز اوست خود از درس-هایی بود ورشو کنسرواتوار معلم که مشهور نوازندۀ این میگیرد. انجام 1791 بوه م( میآموزد. شوپن به ارگ و پیانو نواختن در ارزشمند ولی نامنظم چه اگر است آن مدرسین از یکی پدرش که ورشو لیسیوم به 1826 تا 1823 سالهای بین شوپن مدرسهاش دوران دوستان والدین به متعلق امالک در را خود تابستانی تعطیالت میپیوندد. میرود )1)) کوجاوی منطقۀ در )1)) زافارینا به مرتبه دو او میگذراند. کشور مختلف نواحی در آهنگساز میدهد. نشان سنتی موسیقی و فولک موسیقی به خاصی اشتیاق و عالقه آنجا در و دهقانان عروسی به میکند یادداشت را آنها ترانههای میکند گوش فولک موسیقی جوان اب را )1)) کنترباس مشابه محلی سازی و میرقصد میکند شرکت خرمن جشنوارۀ در میرود 26 1) Tekla Justyna KrzyzanowskaLudwika 2) Ludwika 3) Izabela 4) Emilia 5) Lyceum 6) Mozar 7) polonaise 8) Cybulski 9) WojciechZywny 10) Wilhelm Würfel 11) Szafarnia 12) Kujawy 13) Double Bass

4 27 اب خوب خیلی شوپن میکند.( اشاره موارد این به نامههایش )در مینوازد روستایی نوازندگان اولین وقتی میشود. آشنا رقص مایههای و غنی ریتمهای واضح تونالیتههای کهن فرمهای به نوشت آن از پس که مازورکاهایی همانند مینویسد 1825 سال در را خود ))) مازورکای نگاه ذهن در خویش عمر روزهای آخرین تا را الهام این و میشود متوسل الهام منبع این میدارد. مدرسۀ در را هارمونی و آهنگسازی موسیقی تئوری آموزش 1826 پاییز در شوپن میکند. آغاز بود ورشو دانشگاه و ))) کنسرواتوار مجموعۀ زیر زمان آن در که ورشو موسیقی در شوپن سیلسیا( )تولد است ))) السنر جوزف نام به آهنگسازی مدرسه مدیر توجه با و است واقف شوپن استثنایی توانایی به که السنر نمییابد. حضور پیانو کالسهای متمرکز پیانو موسیقی روی بر که مینماید مجاز را او دارد وی شخصیت از که شناختی به ((( ک نتراپوان مخصوصا تئوریک موضوعات صرف را خود وقت او که نیست مایل ولی شود دارد هارمونی و نوازی بدیهه ملودی خلق برای العادهای خارق استعداد که شوپن کند. هرنت معنی درک نیز و ترکیببندی در صراحت دقت نظم اساسی و اولیه آموزشهای در را خود ))) سونات اولین شوپن که است زمانی دوره این میآموزد. السنر مدرسۀ در را 14 ا پوس ))) کراکوویا روندو 2 اپوس ))) ژوان دون اپرای تم روی ))) واریاسیونها مینور دو نوشته ارکستر و پیانو برای آخری تای سه )که لهستانی )1)) آریای روی 13 ا پوس ))) فانتزی میکند. خلق ویلونسل و ویلون پیانو برای 8 ا پوس مینور ل س در )1)) تریو یک و است( شده سال پایان در میرساند. پایان به 1821 سال در را موسیقی مدرسه در خود تحصیالت وی دارای سوم سال هنرجوی شوپن»فردریک میکند: اظهارنظر چنین وی دربارۀ السنر سوم موسیقی.«نابغۀ و شگفتآور استعدادی را اروپا در طوالنی اقامتی موسیقی مدرسۀ در تحصیالتش رساندن اتمام به از قبل شوپن تا که او نماید. شهرت کسب و شده آشنا اروپاییان موسیقایی زندگی با تا میکند برنامهریزی 1826 سال در بود نکرده ترک را لهستان هرگز )1)) پروس در کوتاه اقامت دو جز به زمان آن 1) mazurka 2) Conservatory 3) Józef Elsner 4) Counterpoint 5) Sonata 6) Variation 7) Don Juan 8) Rondo á la Krakowiak 9) Fantaisie 10) Air 11) Trio 12) Prussia

5 کنگرۀ در شرکت برای بعد سال دو و میگذارند ))) سیل سیا در ))) ب درینرتز در را تعطیالتش میکند. سفر برلین به ))) یاروکی فلیکس پروفسور پدرش دوست همراه به طبیعیشناسان موسیقی رخدادهای به را خود توجه بود ناشناخته کامال پروس مردم میان در که شوپن هب 1829 ژوئیۀ در میریزد. پی را جسورانهتری طرحهای او اکنون میکند. معطوف محلی است سال سه که وورفل ویلهلم میکند. وین به کوتاهی سفر دوستانش از چندتن همراه تا میآورد فراهم فرصتی و کرده معرفی موسیقایی جامعۀ به را او میکند زندگی وین در شوپن و میشوند همراهی ارکستر با اجراها باشد. داشته اجرا دو ))) تئاتر کارتنرتو در شوپن ار بدیههنوازیهایی و 14 ا پوس روندوکراکوویا و موتسارت تم روی ا پوس 2 واریاسیونهای علیرغم منتقدین است. خشنود مردم میان در شگرف موفقیت کسب از او میکند. اجرا نیز قرار سرزنش و انتقاد مورد اندازه از بیش نواختن آرام سبب به را وی اجراهای اینکه ناشری متعاقبا میستایند. را آثارش و کرده تحسین پیانو نابغۀ یک عنوان به را او میدهند 1830 سال در را او موتسارت تم روی واریاسیونهای ))) هاسلینگر توبیاس نام به وین اهل از پیش میشود منتشر کشور از خارج در شوپن آثار که است بار اولین این میکند. منتشر بود. شده منتشر ورشو در فقط آثارش این و نوشتن وقف را خود تحصیل وظایف از فارغ ورشو به بازگشت محض به شوپن مینویسد. مینور می و فامینور در پیانو ))) کنسرتو دو آنها میان در که میکند آهنگسازی کنستانسیا به نسبت شوپن احساسات از متأثر مالحظهای قابل بهطور او کنسرتوی اولین ))) اتود ))) نوکتورن اولین دوره این در شوپن است. کنسرواتوار در آواز هنرجوی ))) گلدکوسکا میکند تحریر را )1)) ویکی ویت استفان اشعار روی بر آوازهایی نیز و مازورکا )1)) والس کنسرتهایش نخستن که ورشو ملی تئاتر در کنسرت چندین ورشو در اقامتش طول در )1)) رادزیویل آنتونی شاهزاده میکند. برگزار عموم حضور در بود کرده اجرا آنجا در را شوپن بود گمارده سمت این به را وی پروس پادشاه که )1)) پوزنان برگ دوکنشین فرماندار در او میزبان 1829 پاییز ودر میستود را شوپن نبوغ همواره او میکند. دعوت برلین به را 28 1) Bad Reinertz 2) Silesia 3) Feliks Jarocki 4) Kärtnertortheater 5) Tobias Haslinger 6) Concerto 7) Konstancja Gladkowska 8) nocturne 9) etude 10) waltze 11) Stefan Witwicki 12) Antoni Radziwil 13) Poznan

6 29 موفقیت کسب آرزوی به تا میدهد ترجیح برلین به را وین شوپن لیکن بود. ))) آنتونین ورشوکنسرتوی ))) تئاتر نشنال در 1830 اکتبر 11 در بیابد. دست افزونتر شهرت بیشترو نوامبرهمان دوم در شوپن میکند. اجرا مینور می در کنستانسیاگلدکوسکا اتفاق به خداحافظی ایتالیا مقصد به اتریش طریق از را ورشو ))) ویسیچووسکی تتیوس دوستش همراه به سال میکند. ترک در مسلحانه قیام دربارۀ خبرهایی وین به ورود از پس روز چندین تتیوس و شوپن شورشی میشنوند. لهستان پادشاهی تخت بر تزار حضور و روسیه امپراتوری برعلیه ورشو به و میگردد باز لهستان به تیتوس بود. لهستان و روسیه میان ماهه چندین جنگی آغاز که روحی با میماند. وین در دوستش ی توصیه به شوپن حالیکه در میپیوندد شورشیان سپاه میکند متوقف را آیندهاش کاری برنامههای خانوادهاش و کشور سرنوشت نگران و دردآلود هنرمندان همۀ که کند متقاعد مرا میکوشد بیهوده ))) مالفاتی» مینویسد: السنر به نامهای در و و هستم گهواره در هنوز هنرمند عنوان به من باشد اینچنین اگر حتی هستند. وطنی جهان برنامه به هنوز اینکه از دارید من از که شناختی به توجه با امیدوارم ساله. بیست لهستانی یک» نکنید. مالمت مرا نکردهام فکر کنسرت»کنسرتوی«اولین که»کارتنرتوتئاتر«در 1831 ژوئن در را خود کنسرت باالخره شوپن بیثمر وین در زندگی ماه هشت میکند. برگزار بود کرده اجرا آنجا در مینور می در را خود تکوین و نموده شکوفا را وی خالقیت ماه هشت این ارزشمند تجربیات بود. نشده طی جدیدش آثار میبخشد. سرعت را پیشین شیوۀ با متفاوت کامال و بفرد منحصر نو شیوهای قدرت از سرشار ا پوس 10 اتودوها مهمتر همه از و مینور ل بم درسی ))) اسکرتزو شامل اتریش علیه بر خصومتآمیز فضای دلیل به را ایتالیا به خود سفر شوپن است. اشتیاق و اوت 28 در و دارد مونیخ در کوتاه اقامتی سفر طول در میشود. پاریس وعازم کرده لغو نوامبر قیام غمانگیز شکست از آنجا در میرود. اشتوتگارت به سپس و میکند اجرا کنسرتی و میشود عصبی حملههای و تب دچار خبر این شنیدن از میشود. باخبر ورشو تسخیر و»دشمن مینویسد: چنین اشتوتگارت یادداشتهای به معروف روزانهاش یادداشتهای در خونخواهی حال این با ولی داری وجود تو داری وجود آیا خدایا آه )...( است خانه در من )...( هستی او هوادار خودت یا یا است نکرده جنایت کافی اندازۀ به تزار آیا نمیکنی. رنج کنم ناله میتوانم فقط اوقات گاهی است. خالی من دستان جا این و بیثمرم! جا این ببخشم.«پیانوتسکین با را نومیدیام و بکشم میکند. مالقات را خویش هموطن دوستان از تن چند و میرسد پاریس به 1831 پاییز در 1) Antonin 2) National Theatre 3) Tytus Woyciechowski 4) Malfatti 5) Scherzo

7 به دنبال شکست جنگ میهنی هزاران نفر تبعیدی اعم از کسانی که به ارتش مقاومت پیوسته بودند سیاستمداران شخصیتهای فرهنگی لهستان همانند نویسندهای به نام جولین آرسین نیمسویچ و دو شاعررمانتیک به نامهای میکه یویچ ))) و جولیوس اسلواکی ))) دودوست شاعرش در ورشو استفان ویت ویکی و بودان زالسکی ))) به دنبال مامنی در شهر یا کشوری دیگر بودند. شوپن با گروه به اصطالح «مهاجرت بزرگ» ارتباط برقرار میکند با رهبر گروه شاهزاده آدام شارتوریسکی ))) طرح دوستی میریزد به انجمن ادبی لهستان که شاهزاده آدام از حامیان مالی آن است میپیوندد. در گردهماییهای مهاجرین شرکت میکند و به نفع مهاجرین تهیدست کنسرت اجراکرده و برنامههایی از این دست را سازماندهی میکند. در پاریس شهرتش به عنوان هنرمند به سرعت فزونی مییابد. توصیه نامههایی که از وین به همراه آورده بود او را به جامعۀ موسیقایی رهنمون میسازد. در پاریس با لیست ))) مندلسون ))) فردیناندهلر ))) برلیوز ))) و آگوست فرنشوم ))) و بعدا درسال 1835 در الیپزیک با شومان آشنا میشود. آثار شوپن بسیار موردپسند و تحسین شومان قرار میگیرد و او مقالهای پرشور و حرارت دربارۀ هنرمند لهستانی مینویسد. فردریک کالکبرنر )1)) پیانیستی سرشناس که پادشاه پیانولقب گرفته بود به مجرد شنیدن اجراهای این هنرمند ناشناس از ورشو رسیده برای او کنسرتی در 26 فوریه 1836 در ساله پله یل )1)) ترتیب می دهد. موفقیت شوپن در پاریس بیاندازه است او خیلی سریع موسیقیدانی مشهور میشود و شهرتش همۀ پاریس را فرا میگیرد. اوج شهرت او ناشران را سر ذوق میآورد و شوپن پیش از تابستان قراردادی با سرپرست ناشران پاریسی شلزینگر )1)) امضا میکند. همزمان آثار وی در الیپزیک توسط پروبست )1)) و سپس براتکی ف )1)) و در لندن توسط و س ل )1)) به چاپ میرسد. مهمترین منبع درآمد شوپن در پاریس تدریس است. او خیلی زود تبدیل به معلمی مشهور در میان خانوادههای اشراف فرانسوی و لهستانی میشود. سالنهای پاریسی مکان مورد عالقۀ او برای اجرای آثارش هستند. شوپن بهعنوان پیانیست در زمرۀ بزرگترین 30 1) Mikiewicz 2) Juliusz Slowacki 3) Bohdan Zaleski 4) Adam Czartoryski 5) Liszt 6) Mendelssohn 7) Ferdinand Hiller 8) Berlioz 9) Auguste Franchomme 10) friedrich Kalkbrenner 11) Salle Pleyel 12) Schesinger 13) Probst 14) Breitkopf 15) Wessel

8 31 هنرمندان همروزگار خویش که کالکبرنر لیست تالبرگ ))) و ه رتز ))) در میان آنان بودند قرار میگیرد ولی برخالف آنها اجرا در منظر عموم را نمیپسندد و به ندرت و تقریبا با بیمیلی اجراهای عمومی را انجام میدهد. در جمعهای دوستانه و صمیمی شوپن استعداد هنری و موسیقایی خود را بطور کامل و عالی آشکار میکند. پس از آن در پاریس سر و سامانی مییابد. علیرغم درخواست پدرش از قوانینی که تزار در لهستان وضع کرده بود پیروی نکرده و هرگز گذرنامه خود را در سفارت روسیه تمدید نمیکند و در نتيجه به عنوان یک پناهنده سیاسی خود را از امکان قانونی بازدید مجدد کشورش محروم میسازد. او که به شدت مشتاق دیدار خانواده و دوستانش است برای رهایی از تنهایی تصمیم میگیرد با الکساندرهوفمان ))) یک تبعیدی لهستانی هم خانه شود. در چنین شرایطی فقط میتواند خانوادهاش را در خارج از لهستان مالقات کند. وقتی در اوت 1835 پدر و مادرش برای معالجه به کارلزباد ))) میروند شوپن نیز فورا به آنجا سفر میکند. پس از آن زمانی که در حوالی درسدن است رابطهاش با خانوادۀ و دسینسکی ))) را از سر میگیرد. سالها پیش سه پسر جوان خانواده ودسینسکی در مدرسه شبانهروزیی که پدر شوپن مدیر آن بود درس میخواندند. خواهر کوچکترآنها ماریا ))) که اکنون نوجوان است استعداد موسیقی و هنر دارد. شوپن به او دل میبندد و تصمیم به ازدواج ميگیرد تا برای خودش در تبعید خانوادهای تشکیل دهد. او سال بعد تعطیالتش را با ماریای 17 ساله و مادرش در مارینباد ))) و سپس در درسدن میگذارند و به ماریا پشنهاد ازدواج میدهد. پشنهاد ازدواج او با این شرط که بیشتر مراقب سالمت خود باشد پذیرفته میشود. نامزدی آنها غیررسمی است و به ازدواج منتهی نمی-شود. پس از گذشت حدود یک سال والدین ماریا از وضعیت ناگوار سالمت شوپن برآشفته میشوند شوپن در زمستان همان سال به شدت بیمار است و خصوصا به دلیل آنکه شیوۀ زندگی نامنظم و بی قاعدهای دارد شریک مناسبی برای ماریا تشخیص داده نمیشود. به شکست انجامیدن نامزدی برای شوپن تجربهای بسیار دردناک بود و او برای پایان بخشیدن به رابطهاش با خانواده ودسینسکی نامههایی را که از آنها دریافت کرده بود را تحت عنوان»رنجهای من«بستهبندی کرده و به کناری مینهد. در ژوئیۀ 1837 به امید فراموش کردن خاطرات ناخوشایندش به همراه کامیل پله یل به لندن سفر میکند. مدتی کوتاه پس از آن با نویسندۀ مشهور فرانسوی ژرژ ساند ))) آشنا میشود. این نویسندۀ رمانهای جسورانه شش سال بزرگتر از شوپن زنی مطلقه با دو فرزند 1) Thalberg 2) Herz 3) Aleksander Hoffman 4) Karlsbad 5) Wodzinski 6) Maria 7) Marienbad 8) George Sand

9 دو میکند. پیشکش او به را بود داده دست از ورشو ترک زمان از تنها هنرمند که آنچه همۀ در عمارتی در و میگذرانند ))) مایورکا اسپانیایی جزیرۀ در را زمستان دلداده به نامساعد هوای دلیل به شوپن مایورکا در میکنند. زندگی پیشین صومعۀ ))) موسا والد آنچنان هفتهها برای میگردد. مشاهده وی در س ل بیماری نشانههای میشود. بیمار شدت و میکوشد سخت بسیار حال این با کند ترک را خانه نمیتواند که است ضعیف و بیمار در ))) باالد مینور می در پولونز سری 24 پرلود میکند. خلق را شاهکارهایش از تعدادی شدهاند. نوشته زمان این در یزمینور دودی در واسکرتزو فاماژور میگذراند. مارسی در را نقاهتش دوران 1839 بهار در مایورکا از بازگشت از پس شوپن به شوپن میکند. مکان نقل فرانسه مرکز در ژرژساند خانه به است ضعیف بسیار هنوز که او ژرژساند خانه 1846 در سال تا را طوالنی تعطیالتی 1840 زمستان در پاریس به سفرش جز است. پدریاش خانه ترک از پس او زندگی دورۀ پربارترین و شادترین دوره این میگذراند. پاریس در متأهل زوجی مانند ولی نکردند ازدواج هم با هرگز اگرچه نویسنده و آهنگساز لهستانی سیاسی پناهندگان خواننده ))) ویاردو پالن نقاش ))) دالکروای میکنند. زندگی هم با سالها دو آن هستند. پایتخت هنری محافل در آنها مشترک دوستان از ))) گرزیماال و یویچ میکه که ساند ژرژ پسر خصومتآمیز رفتار که وقتی تا بودند برخوردار عمیق عشقی و دوستی از آنها جدایی نهایتا و دو آن میان جدی بسیار مناقشات باعث دارد مادرش روی زیادی نفوذ میشود ژوئیۀ در اثری بود مضر بسیار آهنگساز خالقیت و سالمت برای غمانگیزکه و سخت تجربههای میگذارد. کنار را آهنگسازی کامل بطور تقریبا شوپن میگذارد. او روان و جسم بر جبرانناپذیر تشویق به 1848 آوریل در مینویسد. )مینیاتور( کوتاه اثر چند فقط مرگش هنگام تا پس آن از دو آن میرود. اسکاتلند و انگستان به ))) استرلینگ جین نام به اسکاتلندیاش شاگردان از یکی جمله از مختلفی مکانهای در را مالقاتهایی و کنسرتها استرلینگ خانم خواهر کمک به اجراهای مداوم سفرهای پرمشغله زندگی شیوۀ این میدهند. ترتیب اسکاتلندی اشراف قلعۀ ار او سالمت وضعیت بود زیانآور او ریههای برای که هوایی و آب شرایط نیز و بیاندازه کنسرت آخرین تب و ضعف علیرغم 1848 نوامبر 16 در میاندازد. مخاطره به پیش از بیش باز پاریس به وسپس میکند اجرا لندن ))) گیلدهال در لهستانی پناهندگان برای را خود بزرگ خواهر 1849 تابستان میشود. تدریس ادامۀ از مانع بیماری سریع پیشرفت میگردد. 32 1) Majorka 2) Valdemosa 3) Ballade 4) Delacroix 5) Pauline Viardot 6) Grzymala 7) Jane Stirling 8) Guild Hall

10 33 مزار شوپن او لودویکا برای مراقبت از برادر بیمارش از ورشو به پاریس میآید. در 17 اکتبر 1849 شوپن در اثر س ل ریوی در آپارتمانش در پ ل س وندوم ))) زندگی را وداع میگوید. پیکرش در گورستان پرالشز ))) در پاریس به خاک سپرده میشود و قلب او طبق وصیتنامهاش توسط لودویکا به ورشو منتقل شده و در ظرف مخصوص نگهداری خاکستر مردگان روی پایۀ صلیب مقدس در کلیسایی در کراکوسکی ))) نصب میگردد. 1) Place Vendome 2) Pere-Lachaise 3) Krakowski